Onderzoek
Perspectieven op diversiteit: naar een nieuwe definitie van 'beperkingen'
dinsdag 15 december 2015
Samen met enkele collega-wetenschappers organiseer ik, van 10 tot 13 januari 2016, een publieksevent en een internationale workshop in Leiden waar we ons zullen buigen over de vraag: kunnen we 'handicap/beperking' positiever benaderen dan louter als gebrek of tekort?
Workshop: van afwezigheid naar diversiteit
Door de geschiedenis heen zijn mensen met een beperking vaak negatief voorgesteld en bejegend. Ze werden in de populaire cultuur gestereotypeerd als ‘de blinde’, ‘de doofstomme’, 'de idioot' of ‘de dwerg’ en leken nauwelijks eigen individualiteit te bezitten. In de kunst met een grote K werden beperkingen dan weer gecamoufleerd, daar ze niet strookten met het gangbare schoonheidsideaal. Filosofen en wetenschappers hadden weinig belangstelling voor de ervaringen van mensen met een beperking, of dan slechts als uitzondering die de regel moest bevestigen. Op het politieke toneel en in het openbare leven, ten slotte, schitterden deze groepen al helemaal door afwezigheid.
Tijdens drie dagen van academisch debat zullen wetenschappers vanuit uiteenlopende disciplines deze negatieve opvatting van geestelijke en lichamelijke beperkingen belichten. Daarbij gaan we op zoek naar historische en culturele verklaringen voor deze definitie in termen van ‘gebrek’ en ‘afwezigheid’, maar willen we ook sterk de nadruk leggen op constructieve alternatieven. Zo zal er ruimschoots aandacht worden besteed aan de emancipatie van dove mensen die zich de voorbije dertig jaar zelfbewust hebben geprofileerd als een gemeenschap met een eigen taal en cultuur. Daarnaast zullen we ons de vraag stellen of de huidige afhankelijkheid van technologie niet het hele onderscheid tussen mensen mét en zonder beperkingen op losse schroeven zet. Maar dit academische debat willen we pas aangaan nadat we op de openingsdag, tijdens het publieksevent op 10 januari, mensen met een beperking en hun belangengroepen zelf aan het woord hebben gelaten.
Publieksevent: Museum Boerhaave op 10 januari
Uw ideeën, suggesties en voorstellen willen we graag meenemen in ons debat, evenals in het manifest dat we ter afsluiting van de workshop willen schrijven. Herkent u de hierboven geschetste, negatieve beeldvorming rond beperkingen als nog immer actueel of lijkt u dit beeld stilaan achterhaald? In welke domeinen van de samenleving (kunst, politiek bredere cultuur?) heerst deze beeldvorming nog steeds volgens u? En waar zijn de positieve, meer op gelijkwaardigheid gerichte alternatieven te vinden? Geldt de negatieve beeldvorming in dezelfde mate voor alle mogelijke geestelijke en lichamelijke beperkingen, of zijn er duidelijke verschillen aan te wijzen? In hoeverre vindt u meer aandacht voor ‘diversiteit’ en ‘inclusie’ een vooruitgang? Zijn ‘inclusie’ en ‘diversiteit’ Überhaupt bruikbare termen, of dienen ze verder te worden aangescherpt, vervangen wellicht?
Dit zijn slechts enkele van de vele vragen die we u graag willen voorleggen tijdens de publieksbijeenkomst in Museum Boerhaave op zondagmiddag 10 januari. Naast een gevarieerd programma met boeiende lezingen door Douwe Draaisma en Vincent Bijlo, een performance door de kunstenaar Jascha Blume en een demonstratie van Kees Tinga (KNGF Geleidehonden) worden speciale rondleidingen georganiseerd en zal u op die dag de gelegenheid worden geboden uw visie op deze kwestie te geven, in gezamenlijke brainstormsessies en discussiegroepen.
Praktische informatie
Voor de publieksbijeenkomst dient u alleen ter plekke een museumkaartje te kopen voor de entree van Museum Boerhaave; alle overige activiteiten zijn gratis. Wel dient ieder zich vooraf aan te melden via de website van Museum Boerhaave en aan te geven welke vorm van assistentie zij al dan niet zouden wensen. Tijdens het publieksevent en de daaropvolgende dagen van academisch debat zullen gebarentolken aanwezig zijn, evenals voldoende begeleiders voor mensen met een visuele of fysieke beperking. De rondleidingen zijn eveneens aangepast.